Góc hỏi đầu tư trái phiếu chính phủ bao gồm những gì? Trái phiếu chính phủ là một hình thức đầu tư nổi tiếng và được sử dụng rộng rãi trên thị trường chứng khoán. Là một loại tài sản tài chính có tính an toàn và ổn định cao. Vậy, trái phiếu chính phủ gồm những loại nào? Cùng Taichinh.vip theo dõi qua bài viết dưới đây để biết thêm thông tin bạn nhé!
Trái phiếu chính phủ là gì?
Thực hiện theo quy định tại Điều 1, Điều 2 Nghị định số 01/2011 / NĐ-CP về khái niệm trái phiếu Chính phủ (TPCP), cụ thể như sau:
Khác với trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu Chính phủ” là loại trái phiếu do Bộ Tài chính (BTC) phát hành để huy động (HĐ) vốn cho ngân sách nhà nước (NSNN) hoặc cho các chương trình, dự án đầu tư cụ thể trong khuôn khổ đầu tư – Nhà nước.
Hơn nữa, theo Khoản 10, Mục 3 của Luật Nợ 2017, loại nghĩa vụ này được định nghĩa là: “Trái phiếu chính phủ là loại chứng khoán nợ do Chính phủ phát hành để HĐ vốn cho NSNN hoặc để cơ cấu lại nợ”.
Trái phiếu chính phủ hay trái phiếu chính phủ là một loại bảo đảm nợ do CP phát hành. Trái phiếu ấy thường được phát hành nhằm mục đích HĐ vốn hoặc bù đắp thâm hụt NSNN, HĐ vốn để tài trợ cho các dự án đầu tư trong khuôn khổ đầu tư – nhà nước hoặc các công cụ điều tiết tiền tệ.
Hiện nay, phát hành loại trái phiếu ấy là hình thức để nhà nước vay vốn hay còn gọi là tín dụng nhà nước. Kỳ hạn trái phiếu chính phủ không quá dài.
Vì vậy, trái phiếu là loại chứng khoán ghi lại nghĩa vụ của nhà nước đối với các lợi ích của người sở hữu trái phiếu. Do đó thay vì phân vân trái phiếu an đông có an toàn để đầu tư không thì nên mua trái phiếu chính phủ ít rủi ro sẽ là lựa chọn an toàn cho bạn.
Ban đầu, hình thức thường được chính phủ sử dụng cho loại trái phiếu đó là chứng chỉ, sau này xuất hiện dưới hình thức hạch toán.
Phân loại trái phiếu chính phủ
Trái phiếu chính phủ được chia thành 3 loại chính: trái phiếu xanh, trái phiếu tiền tệ và trái phiếu xây dựng đất nước.
Trái phiếu xanh
Theo Điều 21 Nghị định 95/2018 / NĐ-CP quy định (QĐ) về khái niệm trái phiếu xanh, cụ thể:
“Trái phiếu xanh là một loại trái phiếu Chính phủ được phát hành để đầu tư cho các dự án liên quan đến hoạt động bảo vệ môi trường theo QĐ tại Luật bảo vệ môi trường (dự án xanh) và nằm trong danh mục dự án được phân bổ vốn đầu tư công theo QĐ của Luật đầu tư công, Luật NSNN.”
Trong đó, BTC, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp xây dựng chương trình phát hành trái phiếu (TP) xanh, báo cáo Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trước khi thực hiện.
Ngoài ra, luật cũng QĐ một số điều khoản liên quan đến việc tổ chức phát hành, lưu ký, đăng ký, niêm yết và giao dịch các loại trái phiếu này.
Trái phiếu ngoại tệ
Điều 22 Nghị định 95/2018 / NĐ-CP như sau:
“Trái phiếu ngoại tệ là một loại trái phiếu CP phát hành tại thị trường trong nước bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi thực hiện theo đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.”
Căn cứ vào mục tiêu HĐ ngân sách nhà nước, BTC chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Từ đó, cùng nhau phát triển đề án phát hành TP này bằng đồng tiền tự do chuyển đổi tại thị trường quốc gia.
Sau đó sẽ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định. Căn cứ vào Đề án phát hành TP ngoại tệ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, BTC phát hành TP riêng lẻ.
Theo quy định của Luật Ngoại hối và QĐ tại Nghị định 95/2018 / NĐ-CP, trái phiếu tiền tệ được đăng ký tập trung hoặc lưu ký tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam.
Công trái xây dựng Tổ quốc
Trái phiếu chính phủ là một loại công cụ nợ công và cũng gồm cả công trái XD Tổ quốc.
Theo quy định của pháp luật tại Khoản 1 Điều 23 Nghị định 95/2018 / NĐ-CP thì định nghĩa về Công trái XD Tổ quốc như sau:
“Công trái XD Tổ quốc là một loại công cụ nợ của Chính phủ có điều kiện, điều khoản của trái phiếu Chính phủ QĐ tại Điều 14 Nghị định này.”
Phương án phát hành công trái XD Tổ quốc do Bộ Tài chính xây dựng trên cơ sở nhu cầu huy động vốn của NSNN.
Sau đó, phương án này sẽ được trình Chính phủ để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Căn cứ vào phương án phát hành đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, BTC tổ chức phát hành trái phiếu xây dựng Tổ quốc.
Trái phiếu quốc tế
Theo quy định tại Khoản 5 Điều 3 Nghị định 95/2018 / NĐ-CP, nghĩa vụ quốc tế được quy định như sau:
“Trái phiếu quốc tế” là trái phiếu Chính phủ phát hành ở thị trường vốn quốc tế theo QĐ tại Nghị định này.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính xây dựng chương trình phát hành TP quốc tế dựa trên nhiều yếu tố, từ 1 năm trở lên, gồm: kế hoạch vay và trả nợ công 5 năm, dự toán ngân sách hàng năm, quản lý nợ công 3 năm, kế hoạch vay và trả nợ công hàng năm, tình hình thị trường TC quốc tế.
Từ đó nó được trình lên chính phủ và được chính phủ bảo lãnh thông qua để phê duyệt.
Ưu nhược điểm của trái phiếu chính phủ
Trái phiếu Chính phủ là một loại tài khoản chứng khoán được đánh giá là khá an toàn, tuy nhiên vẫn tồn tại một số hạn chế.
Như vậy, trước khi đầu tư, nhà đầu tư nên hiểu rõ ưu nhược điểm của loại trái phiếu ấy để hạn chế rủi ro khi đầu tư.
Ưu điểm
Hầu như không có rủi ro: Tại thị trường CK, trái phiếu chính phủ vẫn được coi là một ví dụ điển hình về hệ số an toàn và tỷ lệ rủi ro rất cao.
Ngoài ra, TPCP còn mang lại cho nhà đầu tư một khoản thu nhập ổn định khi nhà đầu tư thu lợi từ nó trong thời gian nắm giữ.
Hưởng lợi từ Arbitrage: Trong một thị trường trái phiếu đầy biến động, các nhà đầu tư có thể thu được lợi nhuận từ việc mua thấp và bán cao.
Miễn thuế thu nhập cá nhân: lợi nhuận do Trái phiếu này tạo ra không phải chịu thuế thu nhập cá nhân.
Tính thanh khoản cao: Trong trường hợp nhà đầu tư không còn nhu cầu tiếp tục nắm giữ TPCP và muốn rút vốn, nhà đầu tư có thể chuyển nhượng, cầm cố TPCP thông qua phòng giao dịch, chuyển nhượng hoặc bán lại cho các tổ chức tài chính, ngân hàng.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Bằng cách thêm chứng khoán chính phủ vào danh mục đầu tư, nhà đầu tư có thể đa dạng hóa các kênh đầu tư và nguồn tiền để hạn chế rủi ro đối với tài sản đầu tư của mình.
Nhược điểm
Khi nắm giữ trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư sẽ nhận được lợi nhuận tương đối thấp. Trong khi bạn hoàn toàn có thể sử dụng số vốn của mình để đầu tư vào chứng khoán sinh lợi hơn hoặc các kênh đầu tư khác.
Tuy nhiên, nếu bạn muốn một khoản đầu tư dài hạn, an toàn, nơi bạn có thể cất giữ tiền của mình, thì đây là loại tài sản thị trường CK phù hợp với bạn.
Để nắm giữ TPCP, nhà đầu tư phải trải qua quy trình theo QĐ của pháp luật.
Tuy nhiên, không phải nhà đầu tư nào cũng có kiến thức để hiểu rõ và có đủ điều kiện để mua loại trái phiếu này.
Mặc dù loại TPCP có mức độ rủi ro tương đối thấp, nhưng công ty phát hành vẫn có thể bị vỡ nợ.
Các chủ thể tham gia thị trường trái phiếu chính phủ
Về chủ thể phát hành
Theo quy định tại Điều 4 Nghị định 95/2018 / NĐ-CP, tổ chức phát hành TP Chính phủ gồm các đối tượng sau:
Điều 4. Chủ thể tổ chức phát hành công cụ nợ của Chính phủ:
- Chủ thể tổ chức phát hành công cụ nợ của Chính phủ là BTC.
- Đối với công cụ nợ của Chính phủ phát hành tại thị trường trong nước, BTC tổ chức phát hành hoặc ủy quyền cho Kho bạc Nhà nước tổ chức phát hành và thực hiện các nghĩa vụ của chủ thể tổ chức phát hành theo quy định tại Nghị định này.”
Người mua
Người mua trái phiếu chính phủ gồm các chủ đề sau:
Đối tượng mua loại TPCP nói chung là tổ chức, cá nhân tại Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài.
Ngoài ra, các tổ chức Việt Nam không được mua trái phiếu bằng nguồn vốn do NSNN cấp.
Thị trường trái phiếu chính phủ
Trái phiếu chính phủ được coi là thị trường trọng điểm trên thị trường trái phiếu. Là nơi giúp chính phủ huy động vốn để cải thiện và xây dựng chính sách, cơ sở hạ tầng xã hội.
Ngoài ra, việc phát hành TP này còn giúp chính phủ bù đắp thâm hụt NSNN.
Đặc biệt, thị trường này cũng là nơi chính phủ có thể thực hiện các hành động để bảo vệ, quản lý tiền và hạn chế lạm phát ở thị trường.
Kế hoạch phát hành sẽ được Kho bạc công bố hàng năm và BTC là đơn vị đại diện phát hành TPCP.
Sau khi hoàn thành quyết định, Kho bạc Nhà nước sẽ thực hiện thủ tục thông báo phương án và phát hành TP.
Thông thường, trái phiếu chính phủ được phát hành thông qua ba phương thức phổ biến: ký quỹ, đấu giá và bán lẻ.
Sau khi phát hành, số TPCP sẽ được nộp hồ sơ, đăng ký và niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, sau đó hầu hết được phát hành dưới hình thức đấu thầu.
Quy định về phát hành trái phiếu chính phủ
Việc phát hành TP chính phủ do Chính phủ, cụ thể là Bộ Tài chính quyết định với mệnh giá, mức phát hành, lãi suất và quy tắc thanh toán (gốc, lãi).
Trước mỗi đợt phát hành TP này ra công chúng, BTC sẽ công bố một số thông tin và QĐ cụ thể trên phương tiện truyền thông.
Theo Điều 14 Nghị định 95/2018 / NĐ-CP có QĐ cụ thể về điều kiện như sau:
“Điều 14. Điều khoản và điều kiện của trái phiếu chính phủ
1. Thời hạn của trái phiếu chính phủ:
a) Các kỳ hạn chuẩn là 3 năm, 5 năm, 7 năm, 10 năm, 15 năm, 20 năm, 30 năm và 50 năm.
b) Các kỳ hạn khác của trái phiếu Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Tài chính QĐ trong từng thời kỳ.
2. Mệnh giá phát hành: Mệnh giá là một trăm nghìn (100.000) đồng hoặc bội số của một trăm nghìn (100.000) đồng.
3. Đồng tiền phát hành và thanh toán là đồng Việt Nam. Trường hợp phát hành TP Chính phủ ở thị trường trong nước bằng ngoại tệ thì đồng tiền phát hành và thanh toán là ngoại tệ tự do chuyển đổi theo QĐ tại Điều 22 Nghị định này.
4. Hình thức trái phiếu chính phủ
a) Trái phiếu Chính phủ được phát hành dưới hình thức chứng chỉ, ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử tùy theo phương thức phát hành.
b) Chủ thể tổ chức phát hành quyết định cụ thể hình thức phát hành TP Chính phủ đối với từng đợt phát hành.
5. Lãi suất trái phiếu chính phủ
a) Trái phiếu được phát hành với lãi suất cố định, lãi suất thay đổi hoặc lãi suất chiết khấu theo thông báo của Kho bạc.
(b) Lãi suất phát hành trái phiếu chính phủ do Kho bạc quy định trong phạm vi lãi suất do BTC QĐ.
6. Phương thức trả lãi và gốc trái phiếu Chính phủ
a) Trả lãi định kỳ 6 tháng, 12 tháng một lần hoặc trả một lần vào ngày đến hạn cùng với việc trả gốc. Tổ chức phát hành sẽ thông báo cụ thể phương thức trả lãi trái phiếu cho từng đợt phát hành.
b) Tiền gốc được trả một lần hoặc trước hạn do tổ chức phát hành thông báo cho từng đợt phát hành.
7. Phương thức phát hành: Trái phiếu Chính phủ được phát hành theo phương thức mời thầu phát hành, bảo lãnh phát hành và phát hành riêng lẻ QĐ tại các Điều 15, 16 và 17 Nghị định này.
Phương thức giao dịch
Để tham gia đầu tư vào trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư phải nắm được các phương thức giao dịch loại trái phiếu ấy.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 19 Nghị định 95/2018 / NĐ-CP QĐ về giao dịch loại trái phiếu như sau:
“Điều 19 Giao dịch trái phiếu chính phủ
1. Trái phiếu Chính phủ được giao dịch, NĐT nên nắm rõ phương thức khớp lệnh, thỏa thuận theo QĐ của Luật Chứng khoán và Quy chế giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
2. Trái phiếu Chính phủ được giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán dưới các hình thức sau:
a) Thương mại thông thường;
b) Mua bán kết hợp mua lại;
c) Các loại giao dịch khác theo QĐ của pháp luật về chứng khoán.
3. Hoạt động bán lại, kết hợp bán, mua lại trái phiếu Chính phủ QĐ tại điểm b khoản 2 Điều này được thực hiện theo nguyên tắc sau:
a) Thời hạn giao dịch tối đa không quá 01 năm;
b) Bên mua và bên bán tự thỏa thuận và ký kết hợp đồng giao dịch, gồm các nội dung cơ bản sau: khối lượng; lãi suất (hoặc giá trái phiếu); Giai đoạn; tài sản thế chấp; phủ sóng ; quyền và trách nhiệm của các bên liên quan – quản lý tài sản đảm bảo trong trường hợp các bên không thanh toán theo thỏa thuận.
4. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn việc phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro của tổ chức tín dụng khi thực hiện nghiệp vụ mua bán, mua lại trái phiếu chính phủ trên thị trường CK.
5. Bộ trưởng Bộ Tài chính chỉ đạo hoạt động trên Sở giao dịch chứng khoán trái phiếu Chính phủ theo QĐ tại Nghị định này và Luật Chứng khoán.
Qua bài viết trên Taichinh.vip đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin cần thiết về trái phiếu chính phủ cũng như là góc hỏi đầu tư trái phiếu chính phủ bao gồm những gì. Từ đó, bạn có thể trau dồi, đúc kết kiến thức, kinh nghiệm cho bản thân và có kế hoạch đầu tư tối ưu cho bản thân. Chúc may mắn với khoản đầu tư của bạn nhé!