Kinh tế thị trường là gì? Đây chính là nền kinh tế mà nơi này tồn tại các thành phần kinh tế cũng như là không ít loại hình sở hữu cùng tham gia. Họ cùng nhau vận động và phát triển trong một “môi trường” cạnh tranh ổn định, lành mạnh và bình đẳng (BĐ).
Bài viết ngày hôm nay của Taichinh.vip sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuật ngữ này nhé! Hãy tham khảo, chứ đừng ngó lơ nha các bạn!
Khái niệm kinh tế thị trường là gì?
Kinh tế thị trường (KTTT) chính là 1 giai đoạn phát triển kinh tế, được sử dụng để thể hiện nền văn minh của con người, trong đó sản xuất phù hợp với nhu cầu của nhân loại, có sự cạnh tranh công bằng và bình đẳng giữa các thành phần kinh tế ở trong xã hội.
Trong nền KTTT sẽ có nhiều hình thức sở hữu như sở hữu tư nhân, sở hữu nhà nước, sở hữu tập thể hay các hình thức sở hữu khác.
Trong thị trường này, mọi chủ thể sẽ có sự BĐ với nhau, hoạt động trong khuôn khổ nhất định trên cơ sở các quy định của pháp luật quốc gia.
Sự ra đời và phát triển của nó đã góp phần làm tăng sự cạnh tranh gay gắt giữa các thành phần nền kinh tế, phát triển các hoạt động trao đổi, mua bán ở thị trường.
Đây còn là nơi các chủ thể của XH được thỏa mãn đam mê sản xuất KD, là môi trường mua bán tự do, BĐ.
Một số mô hình kinh tế điển hình cụ thể như:
- Kinh tế thị trường tự do.
- Kinh tế thị trường, xã hội.
- Kinh tế thị trường định hướng XHCN.
- Kinh tế thị trường XHCN.
Các chủ thể tham gia kinh tế thị trường định hướng XHCN là gì?
Tham gia vào nền kinh tế thị trường có các chủ thể chủ yếu sau:
- Nhà nước:
Có vai trò đảm bảo sự ổn định và phát triển nền kinh tế.
Nhà nước thực hiện các chức năng cơ bản như xây dựng thể chế, cung cấp hàng hoá công cộng thuần tuý, chăm lo ngoại ứng, kiểm soát độc quyền và phân phối các hoạt động tư nhân và phân phối lại của cải xã hội.
- Doanh nghiệp:
Là nơi trực tiếp sản xuất ra các loại hàng hoá và dịch vụ đem ra trao đổi trên thị trường.
Xây dựng và hoàn thiện thể chế của các doanh nghiệp với tư cách là một chủ thể quan trọng nền kinh tế thị trường là một khâu quan trọng chi phối sự năng động nền kinh tế.
- Người tiêu dùng:
Nền KTTT là nền kinh tế sản xuất để bán, tức là người sản xuất là người bán hàng hóa được sản xuất ra để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Người tiêu dùng có vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường vì nhu cầu của họ là cơ sở cho sự phát triển của sản xuất trong nền kinh tế thị trường.
Ưu, nhược điểm nền kinh tế thị trường ở Việt Nam
Ưu điểm của nền kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay
Chúng ta có thể kể đến những ưu điểm nền KTTT ở nước ta như sau:
- Tạo động lực thúc đẩy các công ty đổi mới, phát triển công nghệ, quy trình sản xuất, quản lý và sản phẩm đủ sức cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu thị trường.
- Luôn có sự cạnh tranh, vì vậy để tồn tại luôn phải có những giải pháp đổi mới. KTTT còn là nơi thanh trừng những người thực sự có năng lực, loại bỏ những kẻ yếu kém.
- Cần tạo ra xu hướng liên doanh, liên kết để thúc đẩy giao lưu kinh tế giữa các quốc gia.
- Mức độ hàng hóa nền kinh tế có thể là một tiêu chí để xác định các điều khoản thương mại giữa hai bên.
- Tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người lao động.
Nhược điểm kinh tế thị trường là gì?
Bên cạnh những ưu điểm nói trên thì nền KTTT cũng tồn tại một số nhược điểm đáng kể như sau:
- Cơ chế phân bổ nguồn lực trong nền kinh tế thị trường có thể là nguyên nhân chính gây ra bất BĐ trong xã hội.
Ai chiếm ưu thế trong sản xuất kinh doanh sẽ ngày càng có nhiều tài sản và quyền lực. Phần còn lại cũng sẽ ở trong tình trạng kém hơn.
- Là nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự phân chia giai cấp là: thống trị, thống trị. Sự phân chia giai cấp còn dẫn đến những bất ổn trong ĐSXH.
- Nếu sau một thời gian dài không có cạnh tranh, những người có tiềm lực cao sẽ trực tiếp nắm bắt thị trường, nền kinh tế có nguy cơ chỉ bị thao túng bởi một vài người, họ cũng chiếm lĩnh thị trường theo ý mình.
- Sự chênh lệch giữa cung và cầu sẽ là hậu quả dẫn đến khủng hoảng thừa lao động, thất nghiệp và lạm phát.
- Các công ty không bán được tài sản để thu hồi vốn sẽ dần bị phá sản, gây ra khủng hoảng kinh tế trong khu vực và trên thế giới.
Những đặc trưng của nền kinh tế thị trường
Chúng ta có thể kể đến một số đặc trưng nền KTTT như sau:
- Có tất cả các loại thị trường.
- Quyền quyết định, quyền sở hữu và quyền sở hữu đối với tài sản rõ ràng, được xác định cụ thể và được bảo vệ một cách chắc chắn với độ tin cậy cao.
- Những thành viên tham gia vào thị trường thì phải độc lập về mặt pháp lý và thuộc đa dạng các loại hình khác nhau.
- Các loại thị trường đều được hưởng lợi nhuận từ sự cạnh tranh bình đẳng và có trật tự; độc quyền được kiểm soát hiệu quả; cạnh tranh không lành mạnh và không lành mạnh bị loại trừ
- Quyền tự do kinh doanh, cạnh tranh lành mạnh, trật tự trên thị trường là hai yếu tố cơ bản chi phối việc phân bổ các nguồn lực trong nền kinh tế và sự lựa chọn của các chủ thể tham gia thị trường.
- Giá cả của tất cả các hàng hoá, dịch vụ và các yếu tố sản xuất được xác định theo mức độ khan hiếm, cạnh tranh và tầm quan trọng của hệ thống cung cầu và các yếu tố thị trường.
- Sự đào thải sáng tạo, hay sự cạnh tranh công bằng và có trật tự trên thương trường, sẽ chọn ra người chiến thắng.
Một số câu hỏi liên quan đến kinh tế thị trường
Kinh tế thị trường là sản phẩm của thời kỳ nào?
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là sản phẩm của thời kỳ Đổi mới, thay thế nền kinh tế kế hoạch hóa dựa trên nền kinh tế hỗn hợp vận hành theo cơ chế của thị trường. Những thay đổi này chính là điều kiện, cơ hội để giúp Việt Nam điều tiết, hội nhập kinh tế toàn cầu.
Cơ chế thị trường là gì?
Cơ chế thị trường là cơ chế tự điều chỉnh của nền KTTT (Market Economy) do tác động của các quy luật vốn có của nó.
Kết luận
Như vậy, qua bài viết này, Taichinh.vip đã giúp bạn hiểu được kinh tế thị trường là gì cũng như là nhiều thông tin khác liên quan đến thuật ngữ này. Người đọc có thể tham khảo để rồi cập nhật cho bản thân những kiến thức hữu ích và có giá trị nhé! Hẹn gặp lại bạn ở những bài viết ở số sau.