Thặng dư là gì? là thuật ngữ trong lĩnh vực kinh tế mà ai cũng đã từng nghe qua nhưng có thể chưa chắc đã hiểu rõ về bản chất của nó. Nếu ai đã từng học qua nguyên lý Mác Lênin thì chắc chắn đã nghe đến hai từ thặng dư. Thặng dư (Surplus) là một trong những khái niệm quan trọng trong ngành học kinh tế vĩ mô. Bản chất và nguồn gốc của giá trị thặng dư ra sao? Tỷ suất giá trị thặng dư là gì? Cùng Tài Chính Vip tìm hiểu nội dung dưới đây để biết thêm về thặng dư và những vấn đề liên quan đến thặng dư nhé.
Sơ lược về thặng dư
Thặng dư (Surplus) có thể được hiểu là số tiền chênh lệch giá trị hàng hóa mang lại cho người sở hữu trừ đi số tiền mà người sở hữu hàng hóa đã chi ra trong việc sản xuất loại hàng hóa đó.
Ví dụ giá trị thặng dư
Giả sử một người làm thuê trong thời gian là một giờ làm ra sản phẩm có giá trị là 1000đ
Thời gian lao động từ giờ thứ hai trở lên, người làm thuê đó làm ra được sản phẩm giá trị là 1100đ nhưng vẫn dựa trên cơ sở sức lao động mà người lao động đó đã bỏ ra ở giờ thứ nhất thì giá trị chênh lệch là 100đ => Và đó chính là giá trị thặng dư.
Giá trị thặng dư được thể hiện qua công thức T – H – T. Tức là, lúc đầu nhà tư bản có tiền và sẽ dùng số tiền đã có để sản xuất tạo ra hàng hóa. Từ hàng hóa sẽ bán đi, đổi lại thành lượng tiền cao hơn so với ban đầu.
Bản chất của thặng dư là gì?
Giá trị thặng dư (Surplus) được Mác – Lênin nghiên cứu dưới góc nhìn hao phí lao động. Trong đó người lao động được thuê sẽ sản xuất được nhiều giá trị hơn so với chi phí mà họ đã nhận được.
Có thể nói tư bản chủ nghĩa đã bóc lột giá trị sức lao động của con người để tạo ra nhiều giá trị thặng dư hơn cho bản thân mình. Việc mà họ bóc lột người làm thuê càng nhiều thì giá trị thặng dư sẽ được tạo ra càng cao. Do đó, có thể thấy người giàu thì sẽ mãi giàu, người nghèo thì cứ mãi nghèo. Chỉ khi sự bóc lột bị loại bỏ thì khi đó nhà tư bản sẽ chi trả cho người lao động toàn bộ các giá trị mới được tạo ra.
Những yếu tố ảnh hưởng đến giá trị thặng dư
Các nhân tố ảnh hưởng đến giá trị thặng dư bao gồm:
- Năng suất lao động: Sản lượng sản phẩm được tạo ra trong một đơn vị thời gian
- Cường độ lao động: Sự hao tâm, tổn sức của người làm thuê trong một đơn vị thời gian
- Thời gian lao động: Khoản thời gian lao động mà người lao động sản xuất ra mặt hàng nào đó trong điều kiện sản xuất bình thường.
Ngoài ra còn có các yếu tố khác như thiết bị, máy móc, công nghệ, dây chuyền sản xuất, vốn đầu tư.
Hiện nay, thay vì phải tăng cường độ lao động thì các doanh nghiệp đã đầu tư vào các loại thiết bị, máy móc hiện đại. Khi sử dụng các máy móc sẽ giúp cho năng suất lao động của người làm thuê sẽ cao hơn và từ đó giá trị sản phẩm được tạo ra cũng sẽ cao hơn.
Phương pháp tạo ra sản xuất giá trị thặng dư
Phương pháp tạo ra sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối:
- Giá trị thặng dư tuyệt đối đượᴄ ѕản хuất ra bằng phương pháp kéo dài thời gian lao động thặng dư trong giá trị của ѕứᴄ lao động, năng ѕuất khi lao động ᴠà khoản thời gian lao động tất уếu không đổi.
- Phương pháp tạo ra sản xuất giá trị thặng dư tương đối
Giá trị thặng dư siêu ngạch
Đây là phần giá trị thặng dư thu được khi tăng năng suất lao động cá biệt. Làm cho giá trị của cá biệt thấp hơn giá trị hàng hóa so với giá của thị trường.
Tùy từng trường hợp, giá trị thặng dư ѕiêu ngạᴄh là hiện tượng tạm thời, хuất hiện nhanh chóng rồi ᴄũng ᴄó thể mất đi nhanh chóng. Nhưng theo đuổi giá trị thặng dư ѕiêu ngạᴄh là mong muốn ᴄủa tất cả các nhà tư bản ᴠà là động lựᴄ để thúᴄ đẩу nhà tư bản hợp lý hóa ѕản хuất, ᴄải tiến kỹ thuật cao.
Quy luật giá trị thặng dư
Quy luật giá trị thặng dư (Surplus value theory) theo kinh tế chủ nghĩa Mác – Lênin thì là một trong những quy luật kinh tế học cơ bản của chủ nghĩa tư bản. Nội dung chủ yếu của quy luật này là tăng cường bóc lột sức lao động công nhân làm thuế để tăng giá trị thặng dư.
Quy luật của giá trị thặng dư là quy luật kinh tế học cơ bản của chủ nghĩa tư bản bởi vì nó quyết định bản chất của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa, chi phối về mọi mặt trong đời sống kinh tế, xã hội tư bản
Xem thêm bài viết liên quan:
Tỷ suất giá trị thặng dư
Tỷ suất giá trị thặng dư là tỷ lệ phần trăm giữa các giá trị thặng dư và tư bản khả biến. Hay nói một cách đơn giản thì tỷ suất giá trị thặng dư là để thể hiện mức độ bóc lột sức lao động của người lao động của các nhà tư bản
Công thức tính giá trị thặng dư:
Lợi nhuận thặng dư
Khái niệm
Lợi nhuận thặng dư (Excess Returns) là lợi nhuận đạt được trên mức vượt hơn lợi nhuận trung bình toàn ngành. Lợi nhuận thặng dư sẽ tùy thuộc vào sự so sánh lợi nhuận đầu tư chỉ định để phân tích. Một số so sánh lợi nhuận cơ bản như lãi suất phi rủi ro, điểm chuẩn rủi ro, mức độ rủi ro tương tự với các khoản đầu tư được phân tích.
Ý nghĩa
Là một số liệu quan trọng giúp cho các nhà đầu tư đánh giá hiệu suất so với các nhà đầu tư khác. Nhìn chung, các nhà đầu tư đều hy vọng lợi nhuận thặng dư là tích cực vì nó mang đến cho các nhà đầu tư nhiều tiền hơn số tiền mà họ đạt được bằng cách đầu tư vào nơi khác.
Lợi nhuận thặng dư được xác định bằng cách trừ đi lợi nhuận của khoản đầu tư khỏi tổng tỷ lệ hoàn vốn đạt được trong khoản đầu tư khác. Khi tính toán lợi nhuận thặng dư, biện pháp hoàn trả có thể sẽ được sử dụng. Một trong số các nhà đầu tư có thể thấy lợi nhuận thặng dư như là một tài khoản chênh lệch trong đầu tư với lãi suất phi rủi ro.
Ở mặt khác, lợi nhuận thặng dư được tính so với điểm chuẩn được so sánh chặt chẽ với đặc điểm rủi ro, lợi nhuận tương tự. Sử dụng điểm chuẩn được so sánh chặt chẽ là phép tính lợi nhuận đến số đo lợi nhuận thặng dư được gọi là alpha
So sánh lợi nhuận có thể mang giá âm hoặc mang giá trị dương. Lợi nhuận dương cho biết một khoản đầu tư vượt trội so với khoản đầu tư khác, trong đó lợi nhuận âm xảy ra khi khoản đầu tư mang lại hiệu suất kém.
So sánh tỷ suất lợi nhuận và tỷ suất giá trị thặng dư
Giống nhau:
- Cả tỷ lệ lợi nhuận và giá trị thặng dư đều có chung một nguồn gốc là kết quả lao động không công của người lao động
Khác nhau:
- Thặng dư phản ánh nguồn gốc, bản chất là kết quả của sự chiếm đoạt lao động không công từ người lao động
- Tỷ lệ lợi nhuận là một hình thái thần bí hóa của giá trị thặng dư.
Trên đây là bài viết của Tài Chính Vip về một trong những khái niệm kinh tế học vĩ mô của Mác – Lênin Thặng dư là gì? ” Rất mong những thông tin trên giúp bạn biết thêm nhiều về kiến thức. Hãy theo dõi bài viết trên trang chủ của chúng tôi để biết thêm nhiều kiến thức thú vị về tài chính.