Pha loãng cổ phiếu là gì? Pha loãng cổ phiếu (dilution) mang lại lợi ích trong việc thu thập vốn mà không cần vay nợ. Tuy nhiên, nó cũng làm giảm quyền kiểm soát của cổ đông hiện hành. Hiểu rõ về việc pha loãng cổ phiếu giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư một cách chính xác và minh bạch hơn. Cùng Taichinh.vip tìm hiểu khái niệm và ưu nhược điểm của quá trình pha loãng cổ phiếu.
Pha loãng cổ phiếu là gì?
Pha loãng cổ phiếu, còn được gọi là dilution/ Stock Dilution, là quá trình giảm tỷ lệ phần trăm sở hữu cổ phiếu của các cổ đông hiện hữu trong công ty khi công ty phát hành thêm cổ phiếu.
Cụ thể, khi một công ty phát hành thêm cổ phiếu, số lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường tăng lên. Nếu một cổ đông không mua thêm cổ phiếu, thì tỷ lệ cổ phiếu họ sở hữu trong tổng số cổ phiếu của công ty sẽ giảm đi. Đây chính là hiện tượng pha loãng cổ phiếu.
Pha loãng có thể làm giảm EPS (Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu) và cũng có thể ảnh hưởng đến quyền kiểm soát và quyền lợi của các cổ đông hiện hữu.
Các hình thức pha loãng cổ phiếu phổ biến
Cháo bán cổ phiếu
Khi đó doanh nghiệp sẽ phát hành cổ phiếu mới, bao gồm 4 hình thức phổ biến sau đây:
Phát hành riêng lẻ (Private Placement)
Đây là hình thức chào bán cổ phiếu trực tiếp đến một số lượng nhỏ các nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức mà không thông qua thị trường chứng khoán công cộng. Các nhà đầu tư thường là các quỹ đầu tư, các tổ chức tài chính lớn, hoặc các cá nhân giàu có.
Phát hành cổ phiếu riêng lẻ thường nhanh chóng và không cần nhiều quy định như phát hành ra công chúng.
Phát hành ra công chúng (Initial Public Offering – IPO)
Phát hành ra công chúng – Public Offering là lần đầu tiên một công ty chào bán cổ phiếu của mình đến công chúng thông qua thị trường chứng khoán.
IPO đòi hỏi quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, bao gồm việc kiểm toán tài chính, đăng ký với cơ quan quản lý chứng khoán, và thuê các ngân hàng đầu tư để tổ chức chào bán.
Chào bán cho cổ đông hiện hữu (Rights Issue)
Đây là hình thức chào bán cổ phiếu mới đến cổ đông hiện hữu. Cổ đông có quyền mua cổ phiếu mới theo tỷ lệ với số lượng cổ phiếu họ đang sở hữu. Quyền này có thể được chuyển nhượng hoặc bán trên thị trường.
Chào bán theo phương thức gọi vốn cộng đồng (Crowdfunding)
Trong trường hợp này, công ty chào bán cổ phiếu cho đông đảo người dùng trên các nền tảng gọi vốn cộng đồng trực tuyến.
Phát hành cổ phiếu cho nhân viên
Một số công ty sử dụng hình thức này để thu hút và giữ chân nhân viên. Công ty phát hành cổ phiếu cho nhân viên, thường là thông qua chương trình lựa chọn cổ phiếu cho nhân viên (Employee Stock Option Plan – cổ phiếu ESOP).
Chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu
Một số trái phiếu có quyền chuyển đổi thành cổ phiếu. Khi những trái phiếu này được chuyển đổi, số lượng cổ phiếu tăng lên và dẫn đến sự pha loãng.
Sử dụng cổ phiếu để mua lại công ty khác
Khi công ty A sử dụng cổ phiếu của mình để mua lại công ty B, công ty A phải phát hành thêm cổ phiếu để trao đổi với cổ đông của công ty B. Điều này cũng dẫn đến sự pha loãng cổ phiếu. Theo đó dẫn đến tình trạng lãi suy giảm cổ phiếu trên thị trường.
Phát hành cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi thường không có quyền biểu quyết, nhưng có quyền nhận cổ tức trước cổ phiếu thường. Việc phát hành cổ phiếu ưu đãi cũng làm giảm tỷ lệ sở hữu của cổ đông cổ phiếu thường.
Lợi ích khi pha loãng cổ phiếu
Pha loãng cổ phiếu, còn được biết đến như việc phát hành thêm cổ phiếu, có thể mang lại một số lợi ích cho công ty:
- Thu thập vốn: Việc phát hành thêm cổ phiếu cho phép công ty thu thập thêm vốn mà không cần phải vay nợ. Vốn này sau đó có thể được sử dụng để mở rộng hoạt động kinh doanh, nghiên cứu và phát triển, hoặc trả nợ.
- Cân đối tài chính: Việc phát hành thêm cổ phiếu có thể giúp cải thiện cấu trúc tài chính của công ty, giảm tỷ lệ nợ và giảm rủi ro tài chính.
- Giảm áp lực trả cổ tức: Khi phát hành thêm cổ phiếu, số lượng cổ tức mà công ty phải trả cho mỗi cổ phiếu có thể giảm, do đó giảm bớt áp lực tài chính.
Rủi ro pha loãng cổ phiếu
Pha loãng cổ phiếu có thể gây ra một số rủi ro và tác động tiêu cực đối với cổ đông hiện hữu:
- Giảm tỷ lệ sở hữu: Khi công ty phát hành thêm cổ phiếu, tỷ lệ sở hữu của cổ đông hiện hữu sẽ giảm. Điều này có thể làm giảm quyền kiểm soát của cổ đông hiện hữu đối với công ty.
- Giảm lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS): Khi số lượng cổ phiếu tăng lên nhưng lợi nhuận của công ty không tăng tương ứng, EPS sẽ giảm. Điều này có thể làm giảm giá trị cổ phiếu trên thị trường.
- Giảm giá trị cổ phiếu: Nếu nhà đầu tư cho rằng việc pha loãng cổ phiếu sẽ làm giảm lợi nhuận và ảnh hưởng tiêu cực đến công ty, họ có thể bán cổ phiếu, dẫn đến giá cổ phiếu giảm.
- Rủi ro từ việc sử dụng vốn: Khi công ty phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn, nếu họ không sử dụng vốn đó một cách hiệu quả để tạo ra lợi nhuận, thì cổ đông có thể chịu rủi ro.
- Rủi ro về uy tín: Nếu việc pha loãng cổ phiếu là do công ty đang gặp khó khăn về tài chính và cần thu hút thêm vốn, điều này có thể làm ảnh hưởng đến uy tín của công ty trên thị trường.
Cách tính pha loãng cổ phiếu
Pha loãng cổ phiếu thường được tính thông qua tỷ lệ pha loãng. Tỉ lệ này cho biết mức độ thay đổi trong quyền kiểm soát và quyền lợi của cổ đông hiện tại sau khi công ty phát hành thêm cổ phiếu. Dưới đây là cách tính tỷ lệ pha loãng:
Tính tổng số cổ phiếu sau pha loãng: Đầu tiên, bạn cần xác định tổng số cổ phiếu sau khi thêm số cổ phiếu mới phát hành. Ví dụ, nếu công ty có 1.000.000 cổ phiếu hiện tại và phát hành thêm 200.000 cổ phiếu, tổng số cổ phiếu sau pha loãng sẽ là 1.200.000.
Tính tỷ lệ pha loãng: Tỷ lệ pha loãng là tỷ lệ phần trăm của số lượng cổ phiếu mới so với tổng số cổ phiếu sau pha loãng. Trong ví dụ trên, tỷ lệ pha loãng sẽ là (200.000 / 1.200.000) * 100% = 16,67%.
Tỷ lệ pha loãng càng cao, người sở hữu cổ phiếu hiện tại càng mất nhiều quyền kiểm soát và quyền lợi. Tuy nhiên, nếu việc phát hành thêm cổ phiếu được sử dụng để tăng vốn và tăng lợi nhuận, thì việc này có thể tạo ra lợi ích cho cổ đông dài hạn.
Hiểu rõ khái niệm pha loãng cổ phiếu là gì, các nhà đầu tư sẽ biết cách nắm bắt các lợi ích cũng như hạn chế rủi ro mà việc pha loãng cổ phiếu mang lại. Đồng thời bảo vệ quyền lợi của mình khi công ty phát hành thêm cổ phiếu. Đừng quên theo dõi trang chủ của Tài Chính Vip để tìm đọc thêm nhiều nội dung thú vị bạn nhé!